nasin nanpa pona: Difference between revisions

4,397 bytes removed ,  1 month ago
1 0000 > 10 000
(SHE DIDN'T DO IT FOR OWE DID SHE)
(1 0000 > 10 000)
 
(8 intermediate revisions by 6 users not shown)
Line 1:
{{tp title}}
{{Experimental}}
{{Needs work|Standard tone}}
{{Numbers}}
{{Official Toki Pona}}
'''{{tp|nasin nanpa pona}}''' is an extension to the {{tp|[[pu]]}} [[counting system]] for large and exact numbers. It was created by {{tok|jan Kapilu}} and {{tok|jan Tepo}} in 2021 and sets out to express big numbers compactly.<ref name="kapilu-tepo">{{cite web|url=https://wyub.github.io/tokipona/nasinnanpapona|title=nasin nanpa pona|lang=tok|website=Wyubsite|author={{tok|jan Kapilu}}, {{tok|jan Tepo}}|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203101845/https://wyub.github.io/tokipona/nasinnanpapona|archive-date=2022-02-03|url-status=dead|access-date=2024-02-05}}</ref> It is part of the {{tp|[[su]]}} style for writing the year in dates.<ref name="Oz">{{cite Oz}}</ref>
'''{{tp|nasin nanpa pona}}''' is an extension to the {{tp|[[pu]]}} [[counting system]] for very big numbers.
 
==Overview==
In [[Toki Pona]], numbers dolack very much not play aany central role. In fact, exact numbers beyond 2 getare mostly avoided, only using {{tp|[[mute]]}} in the right [[context]] to say what the quantity is like in the given situation. However, not only are exact numbers seemingly more needed sometimes (or at least they seem useful to a degree), some Toki Pona speakers insist on continuing to speak in ways that force the topic of not only exact, but also big numbers. Hence, people have been making and keep making [[nnainasin nanpa ali ike|new counting systems]] with varying degrees of being in line with toki pona[[minimalism]] and [[usefulness]]. Many of these end up replacing the way overly precise counting is already done (as documented, for example, in [[the book {{lipu pu|the official book]])en}}.
 
===Introduction in {{tp|pu}}===
Given the ongoing insistence to use big and exact numbers, {{tok|jan Kapilu}} and {{tok|jan Tepo}} got together in 2021 to create a counting system that sets out to be <em>as good</em> as the pu counting system. This way people can express large numbers somewhat compactly, and therefore comprehensibly.
The official book {{lipu pu|en}} documents the following counting system. Given that {{tp|nasin nanpa pona}} is backwards compatible, all of these examples hold true for it as well.<ref>{{cite pu}}</ref>
 
Most speakers are content with, and prefer, using imprecise quantities. In fact, while {{tp|nasin nanpa pona}} is by far the best known counting system beyond pu, it is not actually used by as many.
 
==An introduction with {{tp|pu}}==
The official book documents the following counting system. Given that {{tp|nasin nanpa pona}} is backwards compatible, all of these examples hold true for it as well.
 
{| class="wikitable"
|-
! style="width:0;" | {{w|Arabic numerals}}Numeral
! colspan="2" | Toki Pona
|-
Line 32 ⟶ 27:
| colspan="2" | {{tp|tu tu }}
|-
| style="text-align:right;" | 5 || {{tp|luka}} || {{tp|tu tu wan}}
| {{tp|luka}}
| {{tp|tu tu wan}}
|-
| style="text-align:right;" | 6
| colspan="2" | {{tp|luka wan}}
|-
| style="text-align:right;" | 20 || {{tp|mute}} || {{tp|luka luka luka luka}}
| {{tp|mute}}
| {{tp|luka luka luka luka}}
|-
| style="text-align:right;" | 36
| colspan="2" | {{tp|mute luka luka luka wan}}
|-
| style="text-align:right;" | 100 || {{tp|ale}} || {{tp|mute mute mute mute mute}}
| {{tp|ale}}
| {{tp|mute mute mute mute mute}}
|-
| style="text-align:right;" | 300
Line 48 ⟶ 49:
|}
 
===Extension to the counting system===
However, {{tp|nasin nanpa pona}} allows for one extra step to simplify numbers beyond a couple of hundreds: if numbers smaller than 100 precede {{tp|[[ale]]}}, then {{tp|ale}} gets multiplied by this number. As a result, {{tp|nasin nanpa pona}} is <strong>{{w|centesimal}} (base 100). The word {{tp|wan}} also precedes {{tp|ale}} to avoid confusion with the {{tp|pu}} system.<ref name="kapilu-tepo" /strong>.
 
{{Notice|'''Note:''' In this table, the quantity in {{tp|pu}} is just as valid in {{tp|nasin nanpa pona}}.}}
 
{| class="wikitable"
|-
! Number
! style="width:0;" | Arabic numerals
! {{tp|nasin nanpa pona}}
! {{tp|pu}}
|-
| style="text-align: right;" | 100
| style="white-space: nowrap;" | {{tp|wan ale}}
| {{tp|ale}}
|-
| style="text-align: right;" | 300
| style="white-space: nowrap;" | {{tp|tu wan ale}}
| {{tp|ale ale ale}}
|-
| style="text-align: right;" | 10 001000
| style="white-space: nowrap;" | {{tp|luka luka ale}}
| {{tp|ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale}}
|-
| style="text-align: right;" | 1 2310 45000
| style="white-space: nowrap;" | {{tp|wan ale mute tu wan ale mute mute luka}}
| {{tp|ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale}}
| <p style="font-size: 50%; line-height: 100%;">{{tp|ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute luka}}</p>
|}
 
===Writing===
AsIn athe way[[Latin toscript]], writesome downspeakers write the numbers more compactly, by the numberusing wordsthe oftenfirst don'tletter getof spelledthe out like other wordsword, butwritten getin shortenedall downuppercase. toThat the first letter and capitalised.is, {{tp|ale}} becomes {{tok|A}}, {{tp|mute}} becomes {{tok|M}}, {{tp|[[luka]]}} becomes {{tok|L}}, {{tp|[[tu]]}} becomes {{tok|T}}, {{tp|[[wan]]}} becomes {{tok|W}}. Therefore, <code>12 345</code> becomes {{toktp|<code>{{owan nnp|12345}}</code>ale mute tu wan ale mute mute luka}}, becomescondensed into {{toktp|<code>{{o nnp|12345|nasin=sitelen}}</code>WAMTWAMML}}.
 
AThere shortis no official way to denote "zero"the isnumber zero notas documented by the creators. TheHowever, lettersome {{tok|A}}users isuse takenthe byletter {{tp|aleX}}, soborrowing itthe cannotshape befrom used.the Maybe{{tp|sitelen it'spona}} simplyglyph not necessary,for {{tp|[[ala]]}} being short enough on its own. However, some users might use {{tok|{{o nnp|0|nasin=sitelen}}}} (loaning the shape {{sp|ala}} that {{tp|ala}} takes in {{tp|[[sitelen pona]]}}).
 
===Decimal numbers===
Less established is this extension to the extension that is {{tp|nasin nanpa pona}}: A way to express decimal numbers. {{tok|jan Kapilu}} came up with a way that mirrors base 100 for whole numbers on the other side of the decimal point.
 
{| class="wikitable"
|-
! style="width:0;" | Arabic numeralsNumber
! {{tp|nasin nanpa pona}}
|-
Line 106 ⟶ 105:
 
==Notable usage==
In the book {{Oz|en}}, {{tok|[[jan Sonja]]}} used {{tp|nasin nanpa pona}} as the date format infor {{su}}the (2024copyright =year in {{sptp|tenpo[[sitelen sikepona]]}}, nanpaalso mute2using alethe mute2then-little-known tunumeric tuvariant of {{tp|[[mute]]}}).<ref> ({{cite Ozsp|mute2}}</ref>).
 
{{Example
|tenpo sike nanpa mute ale mute tu tu
|Year 2024
|tenpo sike nanpa mute2 ale mute2 tu tu
}}
 
==References==
<references />
 
==External links==
{{Wikipesija}}
* [https://web.archive.org/web/20220203101845/https://wyub.github.io/tokipona/nasinnanpapona Original documentation] (archive)
[[Category:Number systems]]
Anonymous user