nasin nanpa pona: Difference between revisions
Content added Content deleted
(change spaces to reflect base 100) |
No edit summary |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{{tp title}} |
|||
{{Experimental}} |
{{Experimental}} |
||
{{Needs work|Standard tone}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | In [[Toki Pona]], numbers do very much not play a central role. In fact, exact numbers beyond 2 get mostly avoided, only using {{tp|[[mute]]}} in the right [[context]] to say what the quantity is like in the given situation. However, not only are exact numbers seemingly more needed sometimes (or at least they seem useful to a degree), some Toki Pona speakers insist on continuing to speak in ways that force the topic of not only exact, but also big numbers. Hence, people have been making and keep making [[nnai|new counting systems]] with varying degrees of being in line with toki pona and usefulness. Many of these end up replacing the way overly precise counting is already done (as documented, for example, in [[lipu pu|the official book]]). |
||
⚫ | |||
⚫ | Given the ongoing insistence to use big and exact numbers, {{tok|jan Kapilu}} and {{tok|jan Tepo}} got together in 2021 to create a counting system that sets out to be <em>as good</em> as the pu counting system. This way people can express large numbers somewhat compactly, and therefore comprehensibly. |
||
⚫ | In |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
! style="width:0;" | {{w|Arabic numerals}} |
|||
! Arabic numbers !! toki pona !! same quantity |
|||
! colspan="2" | Toki Pona |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 1 |
|||
⚫ | |||
| colspan="2" | {{tp|wan}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 2 |
|||
| 2 || tu |
|||
| colspan="2" | {{tp|tu}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 3 |
|||
| 3 || tu wan |
|||
| colspan="2" | {{tp|tu wan }} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 4 |
|||
| 4 || tu tu |
|||
| colspan="2" | {{tp|tu tu }} |
|||
|- |
|- |
||
| 5 || luka || tu tu wan |
| style="text-align:right;" | 5 || {{tp|luka}} || {{tp|tu tu wan}} |
||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 6 |
|||
| 6 || luka wan |
|||
| colspan="2" | {{tp|luka wan}} |
|||
|- |
|- |
||
| 20 || mute || luka luka luka luka |
| style="text-align:right;" | 20 || {{tp|mute}} || {{tp|luka luka luka luka}} |
||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 36 |
|||
| 36 || mute luka luka luka wan |
|||
| colspan="2" | {{tp|mute luka luka luka wan}} |
|||
|- |
|- |
||
| 100 || ale || mute mute mute mute mute |
| style="text-align:right;" | 100 || {{tp|ale}} || {{tp|mute mute mute mute mute}} |
||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 300 |
|||
| 300 || ale ale ale |
|||
| colspan="2" | {{tp|ale ale ale}} |
|||
|} |
|} |
||
==Extension to the counting system== |
==Extension to the counting system== |
||
However, |
However, {{tp|nasin nanpa pona}} allows for one extra step to simplify numbers beyond a couple of hundreds: if numbers smaller than 100 precede {{tp|[[ale]]}}, then {{tp|ale}} gets multiplied by this number. As a result, {{tp|nasin nanpa pona}} is <strong>base 100</strong>. |
||
''' |
{{Notice|'''Note:''' In this table, the quantity in {{tp|pu}} is just as valid in {{tp|nasin nanpa pona}}.}} |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
! style="width:0;" | Arabic numerals |
|||
! Arabic numbers !! nasin nanpa pona !! quantity in pu |
|||
⚫ | |||
! {{tp|pu}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 100 |
|||
| 100 || wan ale || ale |
|||
| {{tp|wan ale}} |
|||
| {{tp|ale}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 300 |
|||
| 300 || tu wan ale || ale ale ale |
|||
| {{tp|tu wan ale}} |
|||
| {{tp|ale ale ale}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 10 00 |
|||
⚫ | |||
| {{tp|luka luka ale}} |
|||
⚫ | |||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 1 23 45 |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | | <p style="font-size: 50%; line-height: 100%;">{{tp|ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute luka}}</p> |
||
|} |
|} |
||
===Writing=== |
===Writing=== |
||
As a way to write down the numbers more compactly, the number words often don't get spelled out like other words, but get shortened down to the first letter and capitalised. |
As a way to write down the numbers more compactly, the number words often don't get spelled out like other words, but get shortened down to the first letter and capitalised. {{tp|ale}} becomes {{tok|A}}, {{tp|mute}} becomes {{tok|M}}, {{tp|[[luka]]}} becomes {{tok|L}}, {{tp|[[tu]]}} becomes {{tok|T}}, {{tp|[[wan]]}} becomes {{tok|W}}. Therefore, <code>12 345</code> becomes {{tok|<code>{{o nnp|12345}}</code>}} becomes {{tok|<code>{{o nnp|12345|nasin=sitelen}}</code>}}. |
||
⚫ | A short way to denote "zero" is not documented by the creators. The letter {{tok|A}} is taken by {{tp|ale}}, so it cannot be used. Maybe it's simply not necessary, {{tp|[[ala]]}} being short enough on its own. However, some users might use {{tok|{{o nnp|0|nasin=sitelen}}}} (loaning the shape {{sp|ala}} that {{tp|ala}} takes in {{tp|[[sitelen pona]]}}). |
||
⚫ | A way to denote "zero" |
||
===Decimal numbers=== |
===Decimal numbers=== |
||
Less established is this extension to the extension that is |
Less established is this extension to the extension that is {{tp|nasin nanpa pona}}: A way to express decimal numbers. {{tok|jan Kapilu}} came up with a way that mirrors base 100 for whole numbers on the other side of the decimal point. |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
! style="width:0;" | Arabic numerals |
|||
⚫ | |||
! {{tp|nasin nanpa pona}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 0.1{{translucent|opacity=0|000}} |
|||
| 0.1 || ala luka luka |
|||
| {{tp|ala luka luka}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 0.01{{translucent|opacity=0|00}} |
|||
| 0.01 || ala wan |
|||
⚫ | |||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 0.001{{translucent|opacity=0|0}} |
|||
| 0.001 || ala ale luka luka |
|||
| {{tp|ala ale luka luka}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 0.0001 |
|||
| 0.0001 || ala ale wan |
|||
| {{tp|ala ale wan}} |
|||
|- |
|- |
||
| style="text-align:right;" | 1.91{{translucent|opacity=0|00}} |
|||
⚫ | |||
| {{tp|wan ala mute mute mute mute luka luka wan}} |
|||
|} |
|} |
||
[[Category:Number systems]] |
[[Category:Number systems]] |